Museumwerf Vreeswijk

De Museumwerf Vreeswijk is gehuisvest op het terrein van scheepswerf Buitenweg. De locatie van deze museumwerf is perfect: Vreeswijk is sinds jaar en dag een centrum voor de binnenvaart. De plaats heeft veel industrieel erfgoed in de vorm van sluiscomplexen, bruggen, sluiswachterswoningen en een voormalig internaat met school voor schipperskinderen.
Adrianus Buitenweg nam in 1856 een schepenmakerij over. Hij leerde het vak in Oudshoorn. De helling lag dicht tegen de Oude Sluis.

Bijna vijftig jaar later was deze locatie te klein geworden en bovendien lag ze in de weg. De scheepvaart groeide en de wachtende schepen voor de sluis hadden meer ruimte nodig. Noordelijker aan de Vaartsche Rijn konden de zonen Buitenweg een terrein kopen van de scheepssloperij aan ‘het Oude Gat’. Het werd het begin van de huidige werf. Eerst was het vooral reparatie en onderhoud aan houten schepen, maar na de Eerste Wereldoorlog ging de werf zich toeleggen op ijzeren schepen. De derde generatie Buitenweg nam de zaken over.
Na de Tweede Wereldoorlog was er veel werk. Een nieuwe dwarshelling werd in gebruik genomen. Op het terrein kwamen werkplaatsen voor staalwerk, machinale houtbewerking en een motorenwerkplaats. Die laatste werkplaats had veel werk om oudere schepen te voorzien van een eigen motor in plaats van zich te laten duwen of trekken. De vierde generatie Buitenweg zette de zaak voort tot de milieueisen te zwaar werden. Ook grote schepen konden niet meer worden bediend.
De gemeente kocht de werf aan, die nu is ingericht als museumwerf.

De museumwerf is ook de voortzetting van het bedrijf van de familie Buitenweg. Naast de museumfunctie wordt er op de werf gewerkt aan oudere schepen: eigenaren daarvan kunnen gebruik maken van de faciliteiten. Zo blijft Vreeswijk een levend binnenvaartcentrum met meer erfgoed, zoals haar sluizen en het voormalig schippersinternaat.
Jarenlang bestond ook de werf van van Zutphen. Deze werf was gelegen aan de Wierselaan, op de plek waar nu Huis de Wiers gevestigd is. Aan het begin va de 17de eeuw werd Huys De Wiers gebouwd. Het huis was gebouwd in de stijl van het Hollands classicisme en vormde aanvankelijk het centrale punt in een fraaie aanleg, die in de 18e eeuw werd aangevuld met vijvers, een oranjerie en een theekoepel. Na 1878 raakten huis en buitenplaats sterk in verval. In 1899 werd het pand opgekocht door de Nederlandse Stroombriquettenfabriek en kreeg het een industriële bestemming. In de omgeving van het huis werd een haven gegraven, de grachten werden gedempt. In 1947 volgde de sloop van het huis, met uitzondering van de solide kelderverdieping, waarop door de N.V. Keulsche Vaart een fabriekshal werd gebouwd.

Na sloop van deze fabriek zijn de resterende kelders uiteindelijk opgenomen in een nieuw plan, dat in 2006 kon worden afgerond. Op de plaats van deze werf staat nu het Huis de Wiers.